Rozmaryn – Rosmarinus officinalis
Nazwa zwyczajowa
Morska rosa, liść elfów, kadzielnica, kompasowe ziele, morze rosy rozmaryn lekarski, rozmarynek, ziele pamięci
Rodzina
Lamiaceae- jasnotowate
Nazwa TCM
Mi-tieh-hsiang
Nazwa ajurwedyjska
Rusmari
Surowiec zielarski
Ziele rozmarynu
Pochodzenie
Basen Morza Śródziemnego
Występowanie
Rozmaryn uprawiany jest powszechnie na całym świecie.
Opis botaniczny
Rozmaryn jest niewielkim krzewem. Iglaste, ciemnozielone, lancetowate, skórzaste liście są ułożone w naprzeciwległe pary. Łodyga jest rombokształtna i staje się ciemnoszara, łuszcząca się i zdrewniała, gdy dojrzeje. Liście mają długość od 1 do 2 cm, błyszczące na górze i pokryte szarawo białym puszystym meszkiem na spodzie. Małe, niebieskie, różowe lub białe kwiaty ułożone w zwoje wokół łodygi kwitną od maja do lipca w ciepłym klimacie, a później w innych regionach.
Składniki aktywne występujące w rozmarynie
Olejek eteryczny w którego skład wchodzą m. in. :
- borneol, kamfen, kamfora, cineol, limonen, linalool.
Oprócz tego:
- flawonoidy,
- diterpeny,
- triterpeny,
- rosmaricyna,
- kwas rozmarynowy,
- witamina A (beta-karoten), witamina C,
- minerały, w tym wapń, potas, magnez, fosfor, żelazo i cynk.
Wytyczne do zbioru – jak i kiedy zbierać rozmaryn
Liście i niezdrewniałe części rośliny przycina się na bieżąco.
Opis i zastosowanie rozmarynu
- Od czasów starożytnych Greckie kobiety stosowały rozmaryn do przyozdabiania, a Rzymianie jako żywopłoty.
- Nazwa rosmarinus , oznacza „rosę morza”, nawiązującą do morskiego aerozolu, który gromadzi się na liściach roślin rosnących w pobliżu morza w jego rodzimym regionie śródziemnomorskim.
- Rozmaryn jest znany jako „ziele pamięci” dla prawdziwej przyjaźni i wierności. Uważano, że przynosi szczęście i radość, i odegrał rolę w ceremoniach związanych z małżeństwem, miłością i śmiercią przez tysiąclecia, wplecionych w korony królewskie, ukryty w bukietach ślubnych i umieszczany w trumnach przed pochówkiem.
- Liście są zbierane i używane do produkcji herbat, nalewek, octu, olejku eterycznego i maceratów olejowych.
- Rozmaryn jest szeroko stosowany w kosmetykach, perfumach, mydłach i szamponach.
- Stosuje się go w gotowaniu, łącząc z mięsem, drobiem, rybami, zupami, pesto, warzywami, grillowanym serem, a nawet deserami!
- Tworzy piękną dekorację i dodatek do ziołowych mieszanek przyprawowych dodawanych do receptur smakowych i poprawiających strawność.
- Rozmaryn jest również stosowany jako środek konserwujący żywność, który hamuje psucie się żywności ze względu na jego właściwości przeciwutleniające.
- Rozmaryn zawiera lotny olejek eteryczny, który jest odpowiedzialny za jego silny aromat.
- Energetycznie rozmaryn jest rozgrzewający, suszący, stymulujący i regenerujący.
- Smak jest ostry, słodki i lekko gorzki.
- W Ajurwedzie słodkie smaki odżywiają i budują, podczas gdy ostre smaki są rozgrzewające i stymulujące.
- Rozmaryn stosowano dawniej w medycynie ludowej na lęk, depresję, bezsenność, letarg, nerwowość, zmęczenie, wyczerpanie, stres, bóle głowy i migreny.
- Rozmaryn jest dobrze znanym środkiem na poprawę trawienia. Pomaga rozluźnić żołądek i jest szczególnie dobry w zaburzeniach trawienia wynikających z napięcia psychicznego, niepokoju i zmartwień.
- Stymuluje produkcję żółci i jej przepływ z wątroby.
- Jako środek wiatropędny łagodzi niestrawność i wzdęcia.
- Lotne oleje w gorącej herbacie rozmarynowej lub olejku eterycznym wzmocnią organizm w przeziębieniu, ze względu na jego właściwości antyseptyczne.
- Zewnętrznie pobudza przepływ krwi, łagodzi napięte mięśnie.
- Mówi się, że zewnętrzne stosowanie preparatów rozmarynowych na skórę głowy zapobiega przedwczesnemu wypadaniu włosów i łysieniu. Nawilża również włosy i zapobiega łupieżowi.
- Rozmaryn zwiększa diurezę. Jest środkiem wspomagającym przy dnie moczanowej czy kamieniach nerkowych.
- Może wspomóc wywołaniu miesiączki poprzez stymulację przepływu krwi do obszaru miednicy.
Przykładowe dawkowanie dla dorosłych
Nalewka z rozmarynu
Nalewkę sporządzić w proporcjach 1: 5 w 40% alkoholu. Stosować 3 razy dziennie 1-2 ml
Herbata (napar) z rozmarynu
1-2 łyżeczki suszonego ziela na 1 szklankę wrzącej wody. Zaparzać pod przykryciem 15 minut. Pić 3 razy dziennie.
Rozmaryn w kuchni
Zioła należy dodawać do dziesięciu minut przed końcem gotowania potraw – nie spowoduje to powstawania gorzkiego smaku
Olej rozmarynowy jest idealny do smażenia lub sałatek . Jako podstawę stosuje się dobrą oliwę z oliwek, do której dodaje się suszony lub świeży rozmaryn i ewentualnie inne składniki, takie jak pieprz i czosnek . Po czterech do sześciu tygodni przechowywania w ciemnym i jeśli to możliwe, chłodnym miejscu, olejek dobrze wchłonął aromat i może być używany na wiele sposobów w kuchni.
Pracownia Ziół radzi:
- Ze świeżego rozmarynu można łatwo zrobić naturalnie odżywczy tonik do włosów , co ułatwia rozczesywanie i nadaje połysk. Aby przygotować ziołowy napar, gałązki rozmarynu namocz w przegotowanej wodzie przez dziesięć minut.
- Smak rozmarynu wspaniale współgra z ziołami śródziemnomorskimi, takimi jak tymianek, oregano, lawenda, liść laurowy i szałwia.
- Morela uwielbia rozmaryn – w pastach owocowych, kompotach, ciastach czy tartach.
Bezpieczeństwo
Kobiety w ciąży i karmiące piersią mogą używać rozmarynu w ilości używanej do gotowania, ale nie powinny pić herbaty, nalewek, ani innych przetworów z rozmarynu.
Badania naukowe i inni o zielu oregano
- Adverse effects of herbal medicines: an overview of systematic reviews.
- Aromas of rosemary and lavender essential oils differentially affect cognition and mood in healthy adults.
- Carnosol: a phenolic diterpene with cancer chemopreventive potential.
- Carnosic acid induces autophagic cell death through inhibition of the Akt/mTOR pathway in human hepatoma cells.
- Carnosic acid inhibits TLR4-MyD88 signaling pathway in LPS-stimulated 3T3-L1 adipocytes.
- Carnosic acid modulates Akt/IKK/NF-κB signaling by PP2A and induces intrinsic and extrinsic pathway mediated apoptosis in human prostate carcinoma PC-3 cells.
- Clinical safety and efficacy of NG440: a novel combination of rho iso-alpha acids from hops, rosemary, and oleanolic acid for inflammatory conditions.
- Effect of aromatherapy on patients with Alzheimer’s disease.
- The effects of lavender and rosemary essential oils on test-taking anxiety among graduate nursing students.
- Effect of Rosemarinus officinalis L. on MMP-9, MCP-1 levels, and cell migration in RAW 264.7 and smooth muscle cells.
- An evidence-based systematic review of rosemary (Rosmarinus officinalis) by the Natural Standard Research Collaboration.
- A herbal antifungal formulation of Thymus serpillum, Origanum vulgare and Rosmarinus officinalis for treating ovine dermatophytosis due to Trichophyton mentagrophytes.
- An in-depth review on the medicinal flora Rosmarinus officinalis (Lamiaceae).
- Induction of apoptotic cell death by ursolic acid through mitochondrial death pathway and extrinsic death receptor pathway in MDA-MB-231 cells.
- Inhibition of P-glycoprotein activity and reversal of multidrug resistance in vitro by rosemary extract.
- Is rosmarinic acid underestimated as an experimental cardiovascular drug?
- Low-density lipoprotein, collagen, and thrombin models reveal that Rosemarinus officinalis L. exhibits potent antiglycative effects.
- Metabolomic approach to the nutraceutical effect of rosemary extract plus Ω-3 PUFAs in diabetic children with capillary electrophoresis.
- Modulatory influence of Rosemarinus officinalis on DMBA-induced mouse skin tumorigenesis.
- Odour-based context reinstatement effects with indirect measures of memory: the curious case of rosemary.
- Pharmacology of rosemary (Rosmarinus officinalis Linn.) and its therapeutic potentials.
- Phenolic antioxidants from herbs and spices.
- A pilot and feasibility study on the effects of naturopathic botanical and dietary interventions on sex steroid hormone metabolism in premenopausal women.
- A pilot trial evaluating Meta050, a proprietary combination of reduced iso-alpha acids, rosemary extract and oleanolic acid in patients with arthritis and fibromyalgia.
- Potential of rosemary (Rosemarinus officinalis L.) diterpenes in preventing lipid hydroperoxide-mediated oxidative stress in Caco-2 cells.
- Potential of rosemary oil to be used in drug-resistant infections.
- Protective effects of different marigold (Calendula officinalis L.) and rosemary cream preparations against sodium-lauryl-sulfate-induced irritant contact dermatitis.
- Radioprotective potential of Rosemarinus officinalis against lethal effects of gamma radiation : a preliminary study.
- Repellent activities of essential oils and monoterpenes against Culex pipiens pallens.
- Ritual plants of Muslim graveyards in northern Israel.
- Rosemary and cancer prevention: preclinical perspectives.
- Rosmarinus officinalis L. as cause of contact dermatitis.
- Sensory and affective pain discrimination after inhalation of essential oils.
- Short-term effects of black pepper (Piper nigrum) and rosemary (Rosmarinus officinalis and Rosmarinus eriocalyx) on sustained attention and on energy and fatigue mood states in young adults with low energy.
- Short-term study on the effects of rosemary on cognitive function in an elderly population.
- Supercritical fluid extracts of rosemary leaves exhibit potent anti-inflammation and anti-tumor effects.
- [The treatment of respiratory ailments with essential oils of some aromatic medicinal plants].
Zastrzeżenia
Podane informacje mają charakter tylko i wyłącznie edukacyjny oraz nie stanowią porady medycznej czy diagnozy. Nie mają również związku z leczeniem jakiejkolwiek choroby czy problemów zdrowotnych. Zawsze należy zasięgnąć porady lekarza lub wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia w przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości dotyczących zdrowia lub zastosowania ziół czy składników roślinnych. Pamiętaj, że bardzo ważny jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Dołożyliśmy również wszelkich starań co do poprawności powyższego opisu, jednakże zastrzegamy sobie prawa do błędów czy pomyłek. Zdjęcie ma charakter poglądowy.
Anonimowo (zweryfikowany) –
Jaroslaw M. (zweryfikowany) –
Daniel Adamski (zweryfikowany) –