Tymianek pospolity- Thymus vulgaris
Nazwa zwyczajowa
Tymianek pospolity, tymianek właściwy, macierzanka tymianek, tymian
Rodzina
Lamiaceae– jasnotowate
Nazwa TCM
Bai Li Xiang
Imię ajurwedyjskie
–
Surowiec zielarski
Ziele tymianku
Pochodzenie
Europa i Azja
Występowanie geograficzne
Pochodzący z Euroazji, tymianek jest ogólną nazwą dla 300-400 gatunków, które są obecnie uprawiane na całym świecie w krajach o klimacie umiarkowanym, w tym we Francji, Portugalii, Grecji, Hiszpanii i zachodnich Stanach Zjednoczonych. Tymianek jest szeroko rozpowszechniony w krajach basenu Morza Śródziemego, kwitnie także w Azji Mniejszej, Algierii i Tunezji.
Opis botaniczny
Tymianek jest nisko rosnącą, wieloletnią, krzewiastą rośliną. Tymianek ma drzewiaste łodygi i włókniste korzenie. Osiąga od 2 do 15 cm wysokości, rośnie (w zależności od odmiany) w gęstych skupiskach i ma silny, przyjemny aromat. Tymianek ma pełzającą łodygę z małymi, podłużnymi, jajowatymi liśćmi, które mają około pół do jednego centymetra długości i zielonkawo-szary kolor. Małe, ładne kwiaty kwitną latem w gęstych kwiatostanach.
Związki aktywne występujące w zielu tymianku
- lotne olejki (tymol),
- gorycze,
- garbniki,
- flawonoidy,
- saponiny,
- żywice.
Wytyczne do zbioru – jak i kiedy zbierać ziele tymianku
Zbioru można dokonać poprzez wycięcie łodyg tymianku w dowolnym momencie w miesiącach letnich, najlepiej przed kwitnieniem. Aby wysuszyć ziele należy powiesić gałązki w ciemnym, dobrze wentylowanym miejscu lub umieścić je na dużej tacy do wyschnięcia.
Opis i zastosowanie ziela tymianku
- Tymianek to ogólna nazwa dla 300-400 różnych gatunków, które są obecnie uprawiane na całym świecie, a najczęstszą odmianą jest Thymus vulgaris .
- W Starożytności powszechnie wierzono, że jedzenie tymianku przed lub w trakcie posiłku uchroni przed trucizną, uważano go również za antidotum na jad, zwłaszcza węży i stworzeń morskich. Tymianek odegrał kluczową rolę w rytuałach przejścia: w starożytności umieszczano go wewnątrz trumien zmarłych.
- Ziele tymianku było stosowane w zachodnich i wschodnich kulturach, które przetrwały do dnia dzisiejszego lub obecnie są badane i w dużej mierze wspierane przez naukę.
- Tymianek wspiera organizm w walce z infekcjami oraz wspomaga oczyszczanie zatok.
- W XIX wieku tymianek i jego olejek wykorzystywano do dezynfekcji szpitali, a sam tymol odgrywa rolę w dezynfekcji produktów, dezynfekcji rąk a nawet płukaniu ust.
- Tymianek ma również wysoką zawartość żelaza, a picie herbaty bogatej w żelazo może pomóc kobietom w okresie menstruacji, menopauzy i po ciąży.
- Ziele tymianku od dawna odgrywa ważną rolę w kuchni, gdzie był stosowany jako dodatek kulinarny, a także stymulant apetytu.
- Olejek tymiankowy używano dawniej na bolące mięśnie oraz stawy.
Przykładowe dawkowanie dla dorosłych
Napar z ziela tymianku
1 łyżeczka na szklankę wrzątku. Parzyć 10 minut pod przykryciem. Pić od 1 do 3 filiżanek dziennie.
Nalewka z ziela tymianku
Przygotować w stosunku 1:5 w 40-50 % alkoholu. Macerować 14 dni. Stosować od 5 do 30 kropli, 1 do 3 razy dziennie.
Inne zastosowania ziela tymianku
- Ziołowe wino: tymianek znakomicie komponuje się z innymi ziołami, np. miętą czy rozmarynem.
- Ziele tymianku doskonale sprawdza się jako przyprawa do potraw.
Pracownia Ziół radzi:
- Pod względem smaku tymianek szczególnie dobrze komponuje się z liściem laurowym , gałką muszkatołową , rozmarynem i szałwią.
- Suszony tymianek ma większą moc przyprawową niż świeże zioło.
- Suszony tymianek należy dodawać podczas gotowania, aby jego substancje aromatyczne mogły się w pełni rozwinąć.
- Tymianek idealnie nadaje się do dodania aromatycznej nuty do napojów. Razem z imbirem i syropem cukrowym można na przykład przygotować ekskluzywną domową lemoniadę ziołową.
Połączenie smaków
Tymianek doskonale harmonizuje ze swoimi śródziemnomorskimi przyprawami bazylią, oregano, szałwią, rozmarynem, lawendą i majerankiem.
Pomysł na deser z tymiankiem
Truskawki pokroić w bardzo cienkie plasterki, skropić odrobiną soku z limonki i posypać tymiankiem. Nasze carpaccio truskawkowe podawać z lodami waniliowymi.
Bezpieczeństwo stosowania
Tymianek jest bezpieczny i nie ma znanych ogólnych skutków ubocznych. Olejek tymiankowy może jednak powodować podrażnienie skóry i błon śluzowych, a wywoływać reakcje alergiczne, w tym bóle głowy, wymioty i biegunkę. Ponieważ tymianek może stymulować skurcze macicy, nie należy go stosować w czasie ciąży.
Badania naukowe i inni o zielu tymianku
- Antifungal activity of essential oils extract from Origanum floribundum Munby, Rosmarinus officinalis L. and Thymus ciliatus Desf. against Candida albicans isolated from bovine clinical mastitis.
- Antimicrobial Activity of Basil, Oregano, and Thyme Essential Oils.
- Cytotoxic Effect of Thymus caramanicus Jalas on Human Oral Epidermoid Carcinoma KB Cells.
- Essential Oil Characterization of Thymus vulgaris from Various Geographical Locations.
- Essential oils in ocular pathology: an experimental study.
- Evaluation of Phenolic Compounds and Antioxidant and Antimicrobial Activities of Some Common Herbs.
- Evaluation of the Effects of Local Application of Thyme Honey in Open Cutaneous Wound Healing.
- Flavone polyphenols dominate in Thymus schimperi Ronniger: LC-ESI-MS/MS characterization and study of anti-proliferative effects of plant extract on AGS and HepG2 cancer cells.
- Hypolipidemic and hepatoprotective activities of rosemary and thyme in gentamicin-treated rats.
- Inhibitory effect of Thymus vulgaris and Origanum vulgare essential oils on virulence factors of phytopathogenic Pseudomonas syringae strains.
- Investigation of thymol effect on learning and memory impairment induced by intrahippocampal injection of amyloid beta peptide in high fat diet- fed rats.
- Persian Traditional Medicine and Ocular Health
- Release study and inhibitory activity of thyme essential oil-loaded chitosan nanoparticles and nanocapsules against foodborne bacteria.
- Study of the antioxidant activity of Thymus sibthorpii Bentham (Lamiaceae).
- Studies on the Chemical Constituents of Thymus serpyllum.
- The in vitro effect of Garden Thyme (Thymus vulgaris L.) extract on Brachyspira hyodysenteriae.
- The protection of Thymus vulgaris leaves alcoholic extract against hepatotoxicity of alcohol in rats.
- Thyme essential oil as an alternative mechanism: biofungicide-causing sensitivity of Mycosphaerella graminicola.
- Thyme (Thymus vulgaris L.), thymol.
- Thymol attenuates allergic airway inflammation in ovalbumin (OVA)-induced mouse asthma.
- Thymol produces an antidepressant-like effect in a chronic unpredictable mild stress model of depression in mice.
- Use of plant extracts as an efficient alternative therapy of respiratory tract infections.
- Visible light enhances the antimicrobial effect of some essential oils.
- Dr Henryk Różański- Tymianek – Thymus w praktycznej fitoterapii
Zastrzeżenia
Podane informacje mają charakter tylko i wyłącznie edukacyjny oraz nie stanowią porady medycznej czy diagnozy. Nie mają również związku z leczeniem jakiejkolwiek choroby czy problemów zdrowotnych. Zawsze należy zasięgnąć porady lekarza lub wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia w przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości dotyczących zdrowia lub zastosowania ziół czy składników roślinnych. Pamiętaj, że bardzo ważny jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Dołożyliśmy również wszelkich starań co do poprawności powyższego opisu, jednakże zastrzegamy sobie prawa do błędów czy pomyłek. Zdjęcie ma charakter poglądowy.
Michał T. (zweryfikowany) –
Rafał Faruga (zweryfikowany) –
Aleksandra (zweryfikowany) –
Martyna (zweryfikowany) –
Małgorzata (zweryfikowany) –
Piotr M. (zweryfikowany) –
Janusz (zweryfikowany) –
Marlena M. (zweryfikowany) –